Trong cuộc sống, có sáu điều chúng ta nên cố gắng đạt được, sáu loại phước báu mà chúng ta nên tìm kiếm. Điều đầu tiên và quan trọng nhất là lòng độ lượng. Tuy nhiên, lòng độ lượng có thể thể hiện qua ba hình thức: cho đi tài sản vật chất, cho đi kiến thức (hoặc trí tuệ), và cho đi sự hỗ trợ vô hình.
Ba Hình Thức Của Lòng Độ Lượng
Chúng ta đều biết rằng khi ai đó gặp khó khăn, chúng ta có thể cho họ thức ăn, quần áo, hoặc tiền bạc. Đó là những món quà hữu hình và rất cần thiết. Nhưng đôi khi, con người không cần những thứ vật chất. Những gì họ cần có thể là những điều sâu sắc hơn: lời khuyên, sự thấu cảm, hay đơn giản là một lời động viên. Một số người có thể cần sự an ủi, khích lệ, hoặc chỉ cần một nụ cười. Tuy nhiên, chúng ta thường ít khi trao đi những điều này. Đôi khi, chúng ta có thể mỉm cười với một người, nhưng khi một người khác đến gần, nụ cười của chúng ta lại tắt đi và thay vào đó là một vẻ mặt lạnh lùng. Chúng ta có thể cảm thấy bị đóng băng, không biết phải phản ứng thế nào.
Đức Phật dạy chúng ta rằng hành động cho đi không chỉ là về tài sản vật chất—đó là việc trao đi lòng từ bi theo cách thực sự có lợi cho người khác. Đôi khi, chúng ta muốn giúp đỡ nhưng nhận thấy rằng người khác không thiếu thốn vật chất. Ví dụ, ở một số nơi, không ai thiếu thức ăn, và thậm chí họ còn lo ngại ăn quá nhiều vì các vấn đề sức khỏe như tiểu đường. Trong những tình huống như vậy, chúng ta có thể tự hỏi, “Làm sao tôi có thể giúp đỡ?” Nhưng nếu nhìn sâu hơn, chúng ta sẽ nhận ra rằng sự giúp đỡ thật sự thường đến dưới hình thức hỗ trợ về cảm xúc hoặc tinh thần.
Lòng Độ Lượng Không Chỉ Là Cho Đi Tiền Bạc
Lòng độ lượng không luôn luôn có nghĩa là cho đi tiền bạc hay vật chất. Quan trọng là hiểu rằng việc cho đi là về thời điểm và cơ hội thích hợp. Đừng nghĩ rằng bạn phải giàu có hay có một số tiền lớn mới có thể tốt bụng. Thực tế, ngay cả những hành động nhỏ bé của lòng độ lượng cũng có thể có sức mạnh lớn lao. Đôi khi, việc cho đi cho người nghèo có vẻ là một nhu cầu cấp bách, nhưng chúng ta cũng cần nhận ra giá trị lâu dài của việc đóng góp vào một mục đích có thể thúc đẩy phúc lợi chung.
Ví dụ, quyên góp tiền để xây dựng một ngôi chùa hoặc giúp đỡ những người đang gặp khó khăn là một hành động cao quý. Tuy nhiên, việc hỗ trợ ai đó về mặt tinh thần trong thời gian khó khăn, cung cấp sự thông cảm và hiểu biết, có thể có một tác động lâu dài vượt xa sự cứu trợ tức thì mà chúng ta có thể cung cấp bằng tài nguyên vật chất.
Đôi khi, người ta không cần thức ăn, tiền bạc, hay đồ vật. Họ chỉ cần một bờ vai để tựa vào. Nhà thơ Huy Cận đã hiểu sâu sắc điều này khi ông viết, “Dựa vào vai tôi, để nghe nỗi buồn của bạn rơi xuống.” Đôi khi, những gì người khác cần nhất không phải là một thứ gì đó hữu hình, mà là cơ hội để khóc và giải tỏa nỗi đau của họ.
Khi chúng ta hỗ trợ theo cách này, chúng ta đang thực hành “lòng độ lượng tinh thần”. Đó là loại lòng độ lượng mang lại sự chữa lành qua sự hiện diện, sự thấu cảm và lòng độ lượng. Cung cấp một đôi tai lắng nghe hoặc một cái ôm an ủi đôi khi còn quan trọng hơn bất kỳ món quà vật chất nào.
Nhiều người sống trong sự sợ hãi—sợ nghèo, sợ bệnh tật, hoặc sợ cái chết. Đôi khi, khi thăm một người bệnh, chúng ta vô tình nói những điều làm gia tăng nỗi sợ hãi của họ. Điều tốt nhất chúng ta có thể làm trong những tình huống này là sự thấu cảm và sự hiểu biết, thay vì những lời nói suông.
Abhayamudra: Ấn Vô Sợ
Đức Phật thường làm những cử chỉ biểu tượng, như “Abhayamudra” – cử chỉ với bàn tay mở (Ấn Vô Uý: mang ý nghĩa không sợ hãi), để truyền đạt rằng bình an đến từ sự hiểu biết và niềm tin bên trong. Cử chỉ này nhắc nhở chúng ta rằng để thật sự giúp đỡ người khác, chúng ta cần tiếp cận họ bằng tình yêu, lòng từ bi, và không có ý định áp đặt niềm tin của mình.
Lòng Độ Lượng Là Sự Biểu Lộ Của Tấm Lòng
Lòng độ lượng không chỉ là cho đi những thứ vật chất. Nó là về việc hiểu những nhu cầu của người khác và dành thời gian, sự thông cảm, và tình yêu cho họ. Sức mạnh thực sự của lòng độ lượng không nằm ở những gì chúng ta cho đi, mà là cách chúng ta cho đi—với sự hiểu biết và từ trái tim. Bằng cách làm như vậy, chúng ta tạo ra một kết nối sâu sắc hơn với người khác và giúp họ tìm thấy bình an và sự an ủi, không chỉ trong hoàn cảnh bên ngoài, mà còn trong chính bản thân họ.
Bài viết được biên soạn theo bài giảng của thầy Thích Pháp Hoà
