Vượt qua mặt cảm theo phương pháp của đạo phật với bài giảng của thầy Pháp Hoà.
3 loại mặc cảm
Khi cảm thấy mình bị mặc cảm, chúng ta thường nghĩ rằng mình kém cỏi hơn người khác. Đức Phật dạy có ba loại mặc cảm: Một là cảm giác mình hơn người, hai là cảm giác mình bằng người, và ba là cảm giác mình thua kém người. Trong ba loại này, mặc cảm tự ti, hay cảm giác mình thua kém người, là phổ biến nhất.
Mặc cảm này làm cho chúng ta thu mình lại, không dám mở lòng, vì luôn nghĩ rằng mình không xứng đáng hoặc không đủ khả năng. Ví dụ, nếu mình nghĩ mình xấu, mình sẽ không dám đối diện với người khác, luôn tự ti về ngoại hình của mình. Tuy nhiên, nếu chúng ta thử nhìn vào hành động của người khác và so sánh với những gì mình đã nghĩ, có thể chúng ta sẽ nhận ra rằng suy nghĩ của mình về người khác là sai. Từ đó, chúng ta có thể điều chỉnh lại nhận thức của mình, tránh để mình mắc phải sự hiểu lầm.
Câu chuyện kinh điển về mặc cảm
Đức Khổng Tử có một người đệ tử tên là Nhan Hồi. Trong một lần chạy giặc, khi đi qua một xóm, người dân cho họ một ít gạo để nấu cơm. Đức Khổng Tử bảo Nhan Hồi xuống nấu cơm trong khi thầy ngồi đọc sách. Trong lúc nấu, Nhan Hồi bốc cơm ăn, nhưng không nói gì với thầy. Khi thầy biết chuyện, Đức Khổng Tử nghĩ rằng Nhan Hồi đã ăn cơm trước mặt thầy mà không cho thầy biết, và cảm thấy buồn lòng.
Khi được hỏi, Nhan Hồi giải thích rằng vì cơm rớt xuống đất và có bụi, nên anh đã phủi bụi và ăn để không lãng phí. Sau khi nghe giải thích, Đức Khổng Tử nhận ra rằng mình đã vội vã suy nghĩ tiêu cực về đệ tử. Ngài vỗ đầu và tự nhận ra rằng mình đã gần trở thành một người hồ đồ vì đã nghi ngờ mà không tìm hiểu sự thật. Điều này cho thấy, đôi khi chúng ta vội vã kết luận về người khác mà không thực sự hiểu rõ tình huống.
Đôi khi chúng ta dễ dàng đánh giá người khác một cách vội vã mà không cho họ cơ hội để chứng minh điều ngược lại. Một cách để tránh điều này là không kết luận quá sớm. Thay vào đó, chúng ta có thể quan sát và để người khác tự thể hiện. Nếu những gì họ làm không đúng với suy nghĩ ban đầu của mình, đó là cơ hội để chúng ta sửa lại nhận thức của bản thân.
Bài viết được biên soạn theo pháp thoại của thầy Thich Pháp Hoà
