Trong đạo Phật, một vị thầy đảm nhận vai trò trụ trì tại chùa có trách nhiệm rất lớn trong việc duy trì và phát triển hoạt động của ngôi chùa đó. Tuy nhiên, để hiểu được đúng về trụ trì, chúng ta cần phải phân biệt giữa việc trụ ở một nơi cụ thể, như trong một ngôi chùa, và việc trụ trong chánh pháp của Phật.
Trụ Trì Trong Ngôi Chùa
Trụ trì là vị thầy đảm nhận trách nhiệm giữ gìn, duy trì ngôi chùa, cũng như hướng dẫn tín đồ trong các nghi lễ và thực hành Phật pháp. Trụ có nghĩa là “ở”, và trì có nghĩa là “giữ gìn”. Khi chúng ta nói một vị thầy là trụ trì chùa, có nghĩa là thầy ấy “ở” trong chùa và “giữ” ngôi chùa, bảo vệ nó về mặt vật chất và tinh thần.
Tuy nhiên, vị trụ trì không phải là người duy nhất trong chùa, và chùa không chỉ có một trụ trì. Mỗi người có thể là “trụ” ở một ngôi chùa, nhưng vai trò của trụ trì thực sự có ý nghĩa khi người đó giữ gìn ngôi chùa và truyền đạt giáo lý Phật pháp cho người khác. Việc ở chùa là một điều kiện, nhưng không phải là tất cả. Chúng ta cần phải nhận thức rằng việc trụ trong chánh pháp mới là điều quan trọng nhất.
Trụ Trong Chánh Pháp
Khái niệm trụ trong chánh pháp có một ý nghĩa sâu sắc hơn nhiều so với việc chỉ “ở” trong một ngôi chùa. Trụ trong chánh pháp có nghĩa là chúng ta sống với, và duy trì, những nguyên lý, giá trị của Phật pháp trong tâm và trong cuộc sống hàng ngày. Đó là trụ trong sự thật, trong những lời dạy của Đức Phật, và trong sự tu hành để thực sự giải thoát khỏi khổ đau.
Điều này có nghĩa là, dù chúng ta có trụ trong một ngôi chùa, nhưng nếu chúng ta không thực sự giữ gìn chánh pháp, không sống theo những lời dạy của Phật, thì ngôi chùa đó chỉ là một nơi tạm trú. Ngôi chùa có thể thay đổi, có thể mất đi, nhưng sự trụ trong chánh pháp thì là sự sống còn của một người tu hành.
Tạm Trú và Sự Thật về Nhà Ở
Chúng ta cũng cần phải hiểu rằng, việc “trụ” trong một ngôi nhà hay một ngôi chùa chỉ là tạm trú mà thôi. Nhà chùa, như một ngôi nhà vật chất, có thể thay đổi, có thể mất đi, và nếu chúng ta chỉ gắn bó với nhà cửa vật chất mà không gắn liền với chánh pháp, thì sẽ rất dễ bị mất đi sự an lạc và sự giải thoát mà đạo Phật mang lại.
Cũng giống như khi chúng ta ở trong một ngôi nhà, dù có trụ ở đó bao lâu đi chăng nữa, thì ngôi nhà đó vẫn có thể mất đi, và chúng ta không thể giữ được mãi. Vì vậy, khi nói về việc trụ trì, chúng ta cần nhận thức rằng việc trụ trong chánh pháp mới là điều quan trọng và là yếu tố duy trì sự sống của mỗi người.
Kết Luận
Trụ trì không chỉ là ở trong một ngôi chùa, mà là trụ trong chánh pháp, giữ gìn những lời dạy của Phật trong cuộc sống hàng ngày. Khi chúng ta trụ trong chánh pháp, chúng ta không chỉ bảo vệ được sự an lạc cho bản thân mà còn có thể giúp đỡ người khác trong việc tu hành và giác ngộ. Ngôi chùa hay ngôi nhà chỉ là tạm trú, nhưng chánh pháp là nơi chúng ta thực sự sống, và đó mới là điều đáng để chúng ta trụ trong suốt cuộc đời.
Bài viết được biên soạn theo pháp thoại của thầy Thích Pháp Hoà
