“Tùy duyên” không phải là câu trả lời cho mọi việc
Ngày nay, rất nhiều người lạm dụng cụm từ “tùy duyên” để tránh trách nhiệm hoặc không quyết định điều gì rõ ràng.
- Mai chị đi chùa hông? – Tùy duyên.
- Mùng Một Tết này chị ăn chay hông? – Tùy duyên.
Nghe thì nhẹ nhàng, tự tại, nhưng thật ra đó không phải là cách ứng xử đúng với chữ “tùy duyên” trong đạo Phật.
Phải tạo duyên trước khi nói đến “tùy duyên”
Không có duyên, thì tùy duyên cái gì?
“Phải tạo duyên – gieo duyên – khởi duyên – tích duyên, rồi mới đến tùy duyên.”
Ví dụ rất cụ thể:
- Hôm nay quý vị đi nghe pháp là quý vị đã tạo duyên.
- Nếu ngồi ở nhà rồi nói: “Tùy duyên, có gì thì sẽ tới”, thì làm sao mà tới được?
Tùy duyên chỉ đúng nghĩa khi ta đã chủ động làm phần của mình.
- Mình đã đi, đã tìm, đã cố gắng, nhưng kết quả không như mong đợi – thì khi đó mới tùy duyên.
- Và vì mình đã làm hết sức, nên dù kết quả ra sao, mình vẫn mãn nguyện.
Tùy duyên không phải là buông xuôi
Pháp Hòa đưa ra một ví dụ rất rõ ràng:
Con đi học về nói:
“Má ơi, con buồn quá, con không muốn đi học nữa.”
Nếu má nói: “Tùy duyên đi con.” – Dám nói vậy không?
Chắc chắn là không.
Người mẹ sẽ chủ động tìm hiểu nguyên nhân, và nếu thật sự không ổn, sẽ tìm trường khác cho con.
Đó gọi là chủ động tạo duyên mới – chứ không buông xuôi “tùy duyên”.
4. Tùy duyên là trí tuệ, không phải lười biếng
- Tùy duyên không phải là sống lơ lửng, vô định.
- Mà là sống hết lòng, làm hết sức, và khi sự việc ngoài tầm tay, thì tâm mình không khổ đau, không tiếc nuối – đó là tùy duyên.
Tùy duyên là sau khi đã tạo duyên, không phải để thay thế cho việc hành động.
Người hiểu đúng chữ “tùy duyên” sẽ sống linh hoạt mà vẫn vững chãi, nhẹ nhàng mà không buông xuôi.
Bài viết được biên soạn theo pháp thoại của thầy Thích Pháp Hoà
Bài Pháp Thoại Gốc
Đừng lạm dụng tuỳ duyên – Thầy Thích Pháp Hoà
