Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta chỉ làm theo lệ, theo những gì đã được quy định, thay vì thực sự theo đúng luật của Phật hay giáo lý chính thống. Đây là một vấn đề mà rất nhiều người trong chúng ta gặp phải. Câu hỏi quan trọng đặt ra là: Chúng ta đang thực sự chọn lựa những gì để đón nhận trong cuộc sống? Và chúng ta tiếp nhận nó như thế nào?
Chọn Lựa Cái Gì Để Đón Nhận
Cuộc sống vốn dĩ có rất nhiều điều tốt và xấu, nhưng sự lựa chọn của chúng ta chính là yếu tố quyết định. Chọn cái gì để đón nhận là cách đầu tiên để xác định được hướng đi trong đời. Mỗi chúng ta phải tự hỏi mình: “Tôi đang chọn gì để đón nhận trong cuộc sống này?” Tùy theo não trạng và quan điểm sống của mình, mỗi người sẽ đón nhận những điều khác nhau, có thể là hạnh phúc, sự nghiệp, hay những bài học từ cuộc sống.
Đón Nhận Cái Hay và Cái Dở
Một câu hỏi tiếp theo cần đặt ra là: Cái ta đón nhận có hay hay dở? Khi ta đón nhận một điều gì đó, liệu ta có thể nhận ra được giá trị thật sự của nó hay không? Đôi khi chúng ta chỉ nhận thấy những gì mình muốn, mà bỏ qua những bài học quan trọng mà cuộc sống và giáo lý Phật dạy có thể mang lại. Cái hay là cái mà chúng ta nên tìm kiếm, nhưng liệu chúng ta có đủ nhận thức để nhận ra cái hay đó? Và nếu nhận ra rồi, ta có thể ứng dụng nó vào cuộc sống như thế nào?
Bài Học: Cái Gì? và Tại Sao?
Để hiểu rõ hơn về quá trình này, cần phải phân biệt hai yếu tố quan trọng: Cái gì và tại sao.
- Cái gì? – là việc bạn đón nhận những bài học từ cuộc đời và từ kinh điển Phật giáo như thế nào. Bạn có hiểu được cái hay trong bài học đó không? Hay bạn chỉ tiếp nhận một cách mơ hồ?
- Tại sao? – là cách bạn áp dụng và kế thừa những bài học đó vào cuộc sống như thế nào. Việc học và hành trong đạo không phải chỉ dừng lại ở việc nghe và hiểu, mà phải được thể hiện qua hành động, qua cách sống hàng ngày.
Thiền và Học Giáo Lý: Hai Yếu Tố Quan Trọng
Nhiều người theo trường phái Nam truyền rất thích ngồi thiền, nhưng lại bỏ qua một yếu tố quan trọng là học hỏi giáo lý. Thiền mà không hiểu giáo lý thì sẽ thiếu nền tảng vững chắc. Phật pháp không chỉ là sự thực hành thiền định mà còn phải hiểu rõ về các giáo lý như A Tỳ Đàm, Duy Thức hay Kim Cang. Thiền không thể chỉ dựa vào cảm giác hay sự bắt chước mà không có sự hiểu biết sâu sắc.
Cũng giống như việc ăn kiêng hay luyện tập thể hình, chúng ta phải có kiến thức cơ bản về các phương pháp, hiểu rõ lý do tại sao mình cần kiêng cử một số thứ, và cần tập luyện theo đúng phương pháp. Không thể chỉ ngồi yên và hy vọng mọi thứ sẽ tự động thay đổi. Cũng giống như trong thiền, chúng ta phải hiểu rõ tại sao mình lại thiền, thiền như thế nào để đạt được hiệu quả.
Nhận Thức và Ứng Dụng Phật Pháp
Khi chúng ta bắt đầu học và tu hành, chúng ta cần phải thận trọng trong việc lựa chọn và áp dụng giáo lý. Ví dụ, nếu chúng ta chỉ nghĩ rằng mình tu hành mà không cần học hỏi, thì đó là một quan niệm sai lầm. Cũng giống như khi bạn muốn có một cơ thể khỏe mạnh, bạn không thể chỉ nói về việc ăn kiêng hay tập luyện mà không hiểu rõ lý thuyết cơ bản và phương pháp thực hành.
Trong đạo Phật, nếu chúng ta chỉ làm theo thói quen, theo lệ, mà không thực sự hiểu và áp dụng giáo lý đúng cách, chúng ta sẽ không thể đạt được sự giải thoát thực sự. Cũng giống như một người chỉ chăm chăm vào việc luyện tập thể hình mà không có kiến thức về dinh dưỡng, cuối cùng sẽ chỉ làm cơ thể thêm tổn hại mà thôi.
Tu Hành Cần Phải Có Kiến Thức và Hành Động Chính Thức
Phật pháp không phải là một con đường dễ dàng. Để đạt được sự giải thoát, chúng ta cần phải kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Điều này không chỉ đơn giản là học giáo lý hay ngồi thiền, mà còn là việc hiểu và áp dụng đúng đắn vào cuộc sống hàng ngày. Khi tâm chúng ta có trí tuệ và khẩu chúng ta đầy từ bi, chúng ta sẽ thật sự đi trên con đường giải thoát và giúp đỡ chúng sanh.
Cũng như việc ăn kiêng hay tập luyện thể hình, để đạt được mục tiêu, chúng ta cần phải có sự hiểu biết sâu sắc và thực hành đúng phương pháp. Chỉ khi nào chúng ta thực sự hiểu rõ và thực hành đúng đắn, chúng ta mới có thể đạt được kết quả mong muốn, cả trong cuộc sống và trong con đường tu hành.
Bài viết được biên soạn theo pháp thoại của thầy Toại Khanh
