Thông thường, khi nhắc đến hành trì & tu tập trong đạo Phật, nhiều người nghĩ rằng đó là một điều gì đó rất cao siêu, chỉ có thể đạt được bởi các bậc thầy hoặc những người đã giác ngộ. Tuy nhiên, theo Đức Phật, hành trì Phật giáo không chỉ là đi chùa hay gặp gỡ các vị hòa thượng, ni cô. Khía cạnh quan trọng nhất là có được sự nhận thức rõ ràng về bản thân trong những tình huống bình thường của cuộc sống.
- The Four Noble Truths: Everything you need to know
- The Noble Eightfold Path: A Simple Yet In-Depth Explanation
- Three simple practices for Dharma: No need to do more
- Caution in Buddhist Practice
Hành trì & tu tập không phải là điều gì xa vời
Biết rằng mình đang hành động với những ý định sai lầm là điều tốt:
Hành trì Phật giáo không chỉ là ngồi trong chùa, cử hành nghi lễ hay đi vòng quanh chùa. Thực ra, khi chúng ta nhận ra rằng mình đang tham lam, giận dữ, keo kiệt, đố kỵ hay căm ghét, đó chính là lúc chúng ta đang thực hành. Nhận thức được rằng mình đang có những suy nghĩ và hành động sai lầm là bước đầu tiên trong quá trình chuyển hóa.
Hành trì trong tâm:
Trên thực tế, hành trì Phật giáo bắt đầu từ việc quan sát chính tâm mình. Một Phật tử chân chính là người có thể khách quan và thành thật quan sát và nhận ra những đặc điểm tiêu cực trong bản thân để thay đổi. Điều này còn giá trị hơn việc chỉ đi quanh chùa trong khi trong lòng vẫn nuôi dưỡng sự đố kỵ hay keo kiệt. Hành trì đích thực là về sự nhận thức và chuyển hóa từ bên trong, chứ không phải hành động hay vẻ bề ngoài.
Tự phản chiếu trong hành trì & tu tập
Nhận thức về bản thân:
Đức Phật dạy rằng một Phật tử không nhất thiết phải tìm kiếm sự tinh khiết hay giác ngộ bên ngoài bản thân, mà phải tìm thấy nó ngay trong chính mình. Khi chúng ta nhận ra rằng mình đang có những suy nghĩ tiêu cực, đó chính là hành trì Phật giáo. Điều quan trọng không phải là tìm kiếm một nơi cao siêu nào đó, mà là chấp nhận và thật sự nhận ra chính mình. Nhận thức về sự bất an, về tâm bất tịnh của chính mình chính là hành trì Phật giáo chân chính.
Đừng tìm kiếm hành trì ở trên trời:
Đừng nghĩ rằng hành trì Phật giáo phải được tìm kiếm ở một nơi xa xôi nào đó. Hành trì là quá trình quan sát sâu sắc những chi tiết nhỏ trong cuộc sống hàng ngày. Khi bạn nhận ra tâm bất thiện của chính mình, bạn đã bắt đầu hành trình chuyển hóa.
Không có thiền mà không hiểu chính mình
Không chỉ là ngồi thiền:
Nhiều người mơ ước đạt được giai đoạn đầu của jhāna (thần thức thiền), nghĩ rằng chỉ cần ngồi thiền là sẽ dẫn đến một trạng thái nhận thức tâm linh cao hơn. Nhưng Đức Phật đã chỉ rõ rằng hành trì Phật giáo là về sự nhận thức, không chỉ là ngồi yên. Khi chúng ta quan sát sự bất tịnh trong tâm mình, khi chúng ta nhìn thấy rõ tham lam, thù hận và tất cả những cảm xúc tiêu cực khác, đó mới chính là lúc chúng ta đang thực hành. Mục tiêu không phải là đạt được jhāna đầu tiên, mà là nhận thức rõ ràng về chính mình.
Không có gì để khoe khoang:
Đừng tập trung vào việc khoe khoang thành tựu tâm linh của mình, vì hành trì Phật giáo đích thực là khiêm tốn. Nếu ai đó khoe khoang rằng họ đã đạt được jhāna đầu tiên hay đạt được điều gì đó, có thể họ vẫn chưa hiểu đầy đủ ý nghĩa chân thật của hành trì Phật giáo. Đức Phật dạy rằng một người thực hành chân chính không cần khoe khoang thành tựu của mình, vì họ hiểu rằng việc phô trương những gì mình đạt được là không cần thiết. Nếu chúng ta muốn khoe khoang về những gì mình đã “đạt được,” điều đó có nghĩa là chúng ta chưa thực sự đạt được nó.
Hành trì Phật giáo và Thái độ Khiêm Tốn
Hành động với tâm không mong cầu sự công nhận:
Một Phật tử chân chính hành động với tâm khiêm tốn, không tìm kiếm sự công nhận hay khen ngợi từ người khác. Những hành động của họ phát xuất từ một trái tim thuần khiết, không phải để thu hút sự chú ý hay lời khen. Đức Phật nhấn mạnh rằng nhận thức về hành động của chính mình là phần quan trọng nhất trong hành trì Phật giáo.
Khoe khoang không phải là hành động của người thực hành chân chính:
Khi chúng ta làm tốt một việc gì đó, chúng ta không cần phải khoe khoang, vì khoe khoang chỉ thể hiện rằng chúng ta chưa hiểu hết giá trị của những gì mình đã làm. Người thực hành chân chính không tìm kiếm sự công nhận từ bên ngoài; họ hành động từ chính trái tim mình, không mong cầu gì đáp lại.
Hành trì từ chính bản thân mình
Nhận thức chính mình để hành trì:
Đức Phật dạy rằng hành trì Phật giáo bắt đầu từ việc nhận thức chính bản thân. Khi chúng ta thừa nhận những điểm yếu trong tâm và hành động của mình, đó mới là hành trì chân chính. Hành trì Phật giáo không phải là một hành động bên ngoài, mà là quá trình chuyển hóa từ chính trong tâm mình.
Không cần tìm kiếm bên ngoài:
Cuối cùng, mọi thứ không nằm ở đâu xa xôi, mà chính trong bản thân chúng ta. Hành trì Phật giáo đích thực là nhận thức và sửa chữa những lỗi lầm trong suy nghĩ và hành động của mình, dẫn đến một cuộc sống bình an và giác ngộ.
Bài viết được biên soạn theo bài giảng của thầy Toại Khanh
